خرابی فن یخچال فریزر در چه مواقعی اتفاق میفتد؟ برای تعمیر فن یخچال باید چه کنیم؟ فن‌های داخلی یخچال فریزر انواع مختلفی دارند ولی وظیفه‌ی مشترک آن‌ها، به گردش درآوردن هوای سرد در محفظه‌ها است. خرابی فن موجب سرد نشدن کافی، یخ‌زدگی، افزایش مصرف انرژی و حتی سوختن کمپرسور می‌شود.
در این مطلب از کارو ، با انواع، علائم، روش‌های تست و تعمیر فن یخچال فریزر آشنا می‌شویم و یاد خواهیم گرفت که چگونه از خرابی فن یخچال فریزر پیشگیری کنیم.
انواع فن‌های یخچال فریزر
ابتدا بگذارید تا انواع فن یخچال فریزر را به شما معرفی کنیم. با اینکه فن‌ها یک وظیفه‌ی مشترک (گردش هوای سرد در محفظه‌ی داخلی) دارند ولی هر نوع فن، دارای ویژگی‌های خاصی هم است.
1. فن اواپراتور (Evaporator Fan)
این فن در محفظه یخچال یا فریزر قرار دارد و هوای سرد را از روی کویل‌های اواپراتور به داخل محفظه می‌دمد. وظیفه اصلی آن توزیع یکنواخت سرمایش و جلوگیری از تشکیل برفک است. اگر این فن خراب شود، ممکن است یخچال به خوبی خنک نکند یا در فریزر یخ‌زدگی بیش‌ازحد رخ دهد.
2. فن کندانسور (Condenser Fan)
فن کندانسور معمولاً در پشت یا زیر یخچال نصب می‌شود و هوای محیط را از روی کویل‌های کندانسور عبور می‌دهد تا گرمای سیال مبرد را دفع کند. خرابی این فن باعث گرم شدن بیش‌ازحد کمپرسور و کاهش راندمان یخچال می‌شود.
3. فن موتور (Compressor Fan)
در برخی مدل‌های جدید، این فن مستقیماً به کمپرسور متصل است و با خنک‌کردن آن، از داغ شدن و آسیب به موتور جلوگیری می‌کند. این فن بیشتر در یخچال‌های ساید بای ساید یا مدل‌های پرکاربرد دیده می‌شود.
4. فن نوفراست (No-Frost Fan)
این نوع فن مخصوص یخچال‌های نوفراست است و با گردش هوای مداوم، از تشکیل برفک در اواپراتور جلوگیری می‌کند. این فن معمولاً در سیستم دیفراست خودکار فعال می‌شود و نقص آن باعث کاهش سرمایش یا آب‌شدن یخ‌های داخل فریزر می‌شود.
5. فن داکت (Duct Fan)
در یخچال‌های چند منظوره (مثل مدل‌های دارای آبسردکن یا یخ ساز) وجود دارد و هوای سرد را به داکت‌های جداگانه هدایت می‌کند. خرابی آن ممکن است باعث گرم شدن برخی بخش‌های یخچال شود.
هر یک از این فن‌ها نقش حیاتی در عملکرد یخچال دارند و خرابی آن‌ها نیاز به تعمیر فوری دارد. اگر برای تعمیر فن یخچال‌تان نیاز به تعمیرکار متخصص دارید، می‌توانید شماره تعمیرکاران یخچال را در سایت کارو ببنید.
| نوع فن | محل قرارگیری | وظیفه اصلی |
| فن اواپراتور (Evaporator) | در محفظه یخچال یا فریزر | گردش هوای سرد در یخچال و فریزر |
| فن کندانسور (Condenser) | پشت یا زیر یخچال | خنک‌کردن گاز داغ خروجی کمپرسور |
| فن موتور (Compressor Fan) | متصل به کمپرسور | جلوگیری از داغ شدن و آسیب به موتور |
| فن نوفراست (No-Frost Fan) | مدل‌های بدون برفک | توزیع یکنواخت دما در طبقات |
| فن داکت (Duct Fan) | در یخچال‌های چند منظوره | هدایت هوای سرد به داکت‌های جداگانه |
علائم خرابی فن یخچال
اگر قصد عیب‌یابی فن یخچال‌تان را دارید باید نشانه‌ها و علائم خرابی فن را بشناسید و آن‌ها را جدی بگیرید تا از وارد شدن خسارت سنگین به دستگاه‌تان جلوگیری کنید. انواع علائم خرابی فن یخچال فریزر را در زیر معرفی می‌کنیم. در صورتی‌که این علائم و نشانه‌ها را مشاهده کردید، با یک تعمیرکار تماس بگیرید تا زودتر مشکل را حل کند.
- صدای غیرعادی و بلندتر از حالت عادی: صدای وزوز ممتد، تق‌تق دوره‌ای یا صدای ساییده شدن نشان می‌دهد پره با یخ یا قاب برخورد می‌کند یا بلبرینگ فرسوده شده است.
- تغییرات دما و نوسان داخل کابین یخچال: گرم و سرد شدن متناوب دستگاه، نشان می‌دهد که هوای سرد به‌درستی به طبقات مختلف نمی‌رسد.
- یخ‌زدگی نقطه‌ای روی اواپراتور یا دیواره پشتی دستگاه: وقتی هوا حرکت نکند، رطوبت روی اواپراتور منجمد می‌شود و تودهٔ یخ ایجاد می‌کند.
- برفک زیاد روی مواد غذایی یا دیواره فریزر: نبود جریان یکنواخت هوا باعث چگالش و برفک روی سطوح می‌شود.
- افزایش مدت زمان کار کمپرسور: کمپرسور برای جبران افت سرمایش، طولانی‌تر روشن می‌ماند و مصرف برق بالا می‌رود و هزینه زیادی برای‌مان خواهد داشت.
- خاموش و روشن شدن سریع کمپرسور (کوتاه شدن سیکل): اگر سیکل روشن و خاموش شدن کمپرسور کوتاه شده باشد، می‌تواند نشانه‌ی وجود مشکلی در فن باشد.
- گرم شدن بیش از حد پشت یا بدنه یخچال: به‌ویژه در فن کندانسور خراب، گرمای گاز مبرد پراکنده نمیشود.
- بوی سوختگی خفیف از محفظه فریزر یا پشت دستگاه: سیم‌پیچ موتور فن در حال نیم‌سوز شدن می‌تواند بوی لاک سوخته ایجاد کند.
- کند شدن محسوس گردش هوای خروجی از کانال‌ها: می‌توانید دست را جلوی دریچه‌ها بگیرید؛ اگر جریان هوا ضعیف است، فن قدرت کافی ندارد.
دلایل خرابی فن یخچال
چرا فن یخچالم صدا می‌دهد؟ چرا یخچال به خوبی خنک نمیشود؟ دلیل خرابی فن یخچال فریزرم چیست؟ دلایل مختلف خراب شدن فن را در زیر بخوانید.
- کُند یا قفل شدن موتور: با گذر زمان روان بودن فن از بین می‌رود و محور آن خشک می‌شود؛ همین موضوع اصطکاک فن را بالا می‌برد و آن را کند یا قفل می‌کند.
- نفوذ رطوبت و یخ‌زدگی روی پره‌ها: در مدل‌های نوفراست اگر المنت دیفراست درست کار نکند، توده یخ مانع چرخش می‌شود.
- جمع‌شدن گردوغبار و پرز روی پروانه یا شفت: لایه ضخیم گردوغبار بالانس فن را برهم می‌زند و موتور تحت فشار می‌سوزد.
- نوسان یا شوک ولتاژ برق: افت یا افزایش ناگهانی ولتاژ می‌تواند لاک سیم‌پیچ را بسوزاند.
- گیرکردن اجسام خارجی (تکه یخ، بسته غذایی): برخورد جسمی با پره‌های فن باعث شکستن یا تاب برداشتن آن می‌شود.
- کیپ شدن کانال‌های گردش هوا: انسداد مسیر خروجی هوا، باعث می‌شود تا دما بالا رود و فن بسوزد.
- معیوب شدن ترمیستور یا برد کنترل: در صورت ارسال فرمان غلط، فن خاموش می‌ماند و در حالت استاتیک می‌سوزد.
- سیم‌کشی پوسیده یا اتصالات شل: حرارت یا رطوبت کانکتور را سولفاته کرده و جریان فن قطع می‌شود.
- استفاده از قطعات غیر اورجینال: موتورهای بی‌کیفیت تحمل حرارت و رطوبت داخلی را ندارند و عمرشان کوتاه است.
- کارکرد طولانی‌مدت در محیط پرگردوغبار یا چرب: در آشپزخانه‌های رستورانی، چربی با گردوغبار ترکیب شده و روی فن می‌نشیند.
- عدم سرویس دوره‌ای کندانسور: گرمای بیش‌ازحد محفظه کمپرسور دمای فن را بالا برده و سیم‌پیچ تحلیل می‌رود.
- تنظیم نادرست دمای فریزر: سرمای بیش‌ازحد باعث می‌شود تا رطوبت موجود در دستگاه یخ بزند و پروانه را قفل کند.
روش‌های عیب‌یابی و تعمیر فن یخچال
برای عیب‌یابی فن یخچال و پیدا و حل کردن مشکل، طبق مراحل زیر پیش بروید. برخی از مراحل نیاز به تخصص دارد و نیاز است که از تعمیرکار متخصص کمک بگیرید.
1. بازرسی ظاهری
- دوشاخه را بکشید.
- پنل داخلی/پشتی را باز کنید؛
- پروانه را به‌آرامی بچرخانید؛
- پروانه باید آزاد و بدون مشکل بچرخد.
2. تست صدای فن
- یخچال را روشن کنید و به صدای فن گوش دهید.
- صدای تق‌تق هنگام برخورد پره به یخ نشانه یخ‌زدگی یا شکستگی آن است.
3. تست ولتاژ موتور
- مولتی‌متر را روی AC قرار دهید.
- کانکتور تغذیه موتور فن را جدا کنید.
- ولتاژ ورودی (معمولاً 12–24 V DC یا 120 V AC بسته به مدل) را اندازه بگیرید.
- اگر ولتاژ وجود دارد ولی موتور نمی‌چرخد، به احتمال زیاد موتور سوخته است.
4. تست اهم سیم‌پیچ
- مولتی‌متر را روی اهم قرار دهید.
- پایه‌های موتور را اندازه بگیرید؛ اگر مقاومت بی‌نهایت است، سیم‌پیچ قطع شده.
5. یخ‌زدایی دستی
- در مدل‌های نوفراست، یخ‌زدگی روی اواپراتور مانع چرخش فن می‌شود؛ یخچال را 24 ساعت خاموش کنید یا دستگاه را روی حالت «Defrost»قرار دهید.
6. تمیزکاری و روان‌کاری
- پره‌ها را با برس نرم تمیز کنید.
- از اسپری تمیزکننده مدار الکترونیکی برای شفت استفاده کنید؛ سپس چند قطره روغن سیلیکون بریزید.
7. تعویض موتور فن
- مدل و آمپر موتور را از برچسب بخوانید.
- سیم‌های رنگی را یادداشت/عکس بگیرید.
- موتور جدید را با همان وات و ولتاژ نصب کنید.
چه زمانی با تعمیرکار تماس بگیریم؟
در موارد زیر لازم است که هر چه زودتر با تعمیرکار تماس بگیرید تا خسارت بیشتر و جدی‌تری به دستگاه‌تان نرسد. شماره تماس تعمیرکاران یخچال را در سایت کارو ببنید.
- پس از تست ولتاژ، برق به موتور می‌رسد ولی فن نمی‌چرخد.
- سیم‌پیچ موتور داغ می‌شود یا بوی سوختگی می‌آید.
- زمانی که لازم است گاز مبرد برای دسترسی به فن کندانسور تخلیه شود.
- مهارت یا ابزار کافی (مولتی‌متر، درایور ستاره‌ای) ندارید.
هزینه تعمیر یا تعویض فن یخچال فریزر
هزینه‌های تعمیر و تعویض فن به برند و مدل یخچال و شهر شما بستگی دارد و نمی‌توان عدد ثابتی را برای آن تعیین کرد. معمولا دستمزد باز و بسته کردن پنل داخلی هزینه‌ی چندانی ندارد و بیشترین هزینه در این زمینه برای تعویض موتور فن اواپراتور و کندانسور است.
پیشگیری و نگهداری از فن یخچال و فریزر
اگر می‌خواهید فن یخچال فریزرتان عمر طولانی‌تری داشته باشد و به خوبی کار کند، باید نکات مهم زیر را بدانید و رعایت کنید:
- هر ۶ ماه شبکه کندانسور و فن بیرونی را با جاروبرقی تمیز کنید.
- دمای فریزر را بالاتر از ‑18 °C تنظیم نکنید تا اواپراتور دچار یخ‌زدگی نشود.
- یخچال را کاملاً پر یا کاملاً خالی نگذارید تا گردش هوا به خوبی حفظ شود.
- از محافظ ولتاژ مناسب با یخچال خود استفاده کنید.
سخن پایانی
خرابی فن یخچال فریزر یکی از رایج‌ترین مشکلات است. با شناخت علائم خرابی فن و انجام تست‌های ساده خانگی می‌توان از خرابی‌های پرهزینه و خسارت بیشتر جلوگیری کرد. همچنین با رعایت چند نکته‌ی ساده که در این مقاله معرفی کردیم، می‌توانید عمر فن دستگاه‌تان را طولانی‌تر کنید.
ولی اگر فن یخچال فریزرتان دچار مشکل شد، حتما با یک تعمیرکار متخصص تماس بگیرید تا این مشکل زودتر حل شود.
سوالات متداول (FAQ)
چرا فن یخچالم صدا می‌دهد؟
غالبا این صدا به‌دلیل یخ‌زدگی پره یا برخورد پره شکسته به یک جسم است.
چگونه فن یخچال را تعمیر کنم؟
پس از قطع برق، پنل را باز کرده و یخ یا گردوغبار را برطرف کنید؛ موتور سوخته باید تعویض شود.
تعویض فن چه مدت طول می‌کشد؟
تعویض فن برای فن اواپراتور در مدل بدون برفک حدود ۳۰–۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
هزینه تعمیر و تعویض فن در شهرهای کوچک کمتر است؟
بله، معمولا دستمزد پایین‌تر است ولی تهیه قطعه اورجینال ممکن است سخت‌تر باشد.
