معرفی اجزای کولر گازی و نقش آن‌ها در سرمایش و گرمایش

چرا شناخت اجزای کولر گازی مهم است؟ شناخت دقیق قطعات کولر گازی و نقش هرکدام از آن‌ها در عملکرد کولر به شما کمک می‌کند تا در هنگام خرید، استفاده، نگهداری و تعمیرات، تصمیم‌های بهتری بگیرید و عمر مفید دستگاه خود را بیشتر کنید.

در این مطلب از کارو اجزای کولر گازی و نقش آن‌ها را در سرمایش و گرمایش بررسی می‌کنیم و نکات مهم برای نگهداری صحیح کولر گازی را به شما خواهیم گفت.

کولر گازی چگونه کار می‌کند؟

کولر گازی با استفاده از یک فرآیند تبرید برای خنک‌سازی هوا عمل می‌کند. بگذارید به طور واضح‌تری توضیح دهیم. در این فرآیند، کمپرسور گاز مبرد را فشرده می‌کند، سپس این گاز از کندانسور عبور کرده و گرمای خود را از دست می‌دهد. 

حالا گاز مبرد از شیر انبساط عبور می‌کند، فشار و دمای آن کاهش می‌یابد و وارد اوپراتور می‌شود و فضا را خنک می‌کند. کار اصلی اوپراتور گرفتن، جذب و دفع گرمای محیط است. 

اهمیت شناخت اجزای مختلف کولر گازی چیست؟

آشنایی با ساختار و نقش هر کدام از اجزای کولر گازی به دلایل زیر اهمیت دارد و به ما کمک می‌کند تا زودتر متوجه مشکل در کولرمان بشویم و برای رفع آن اقدام کنیم. در نتیجه هزینه‌های تعمیر و نگهداری دستگاه را می‌توانیم به مقدار چشمگیری کاهش دهیم.

• عیب‌یابی سریع‌تر و دقیق‌تر
• کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری
• بهبود عملکرد دستگاه
• افزایش عمر مفید دستگاه

اجزای مکانیکی کولر گازی

کولر گازی از قطعات و اجزای مختلفی تشکیل شده است و هر کدام نقش مشخصی در دستگاه ایفا می‌کنند. در این قسمت قطعات مکانیکی کولر گازی را معرفی می‌کنیم.

1. کمپرسور

کمپرسور درواقع حکم قلب دستگاه را دارد. وظیفه‌‌ی اصلی کمپرسور، گرفتن گاز مبرد از اوپراتور، فشرده‌سازی آن و پمپاژ گاز به سمت کندانسور است. کمپرسور برای ایجاد گرما و حرارت هم از روش فشرده سازی مبرد استفاده می‌کند.

هرچه کمپرسور قوی‌تر باشد، قدرت و کیفیت خنک‌کنندگی و گرم کنندگی آن هم بالاتر می‌رود؛ پس توصیه می‌کنیم که در خرید کولر، به این قطعه و ویژگی‌هایش توجه کنید. 

2. کندانسور

یکی دیگر از مهم‌ترین اجزای کولر گازی، کندانسوراست. اما نقش کندانشور در کولر گازی چیست؟ این قطعه باعنوان تقطیرکننده هم شناخته می‌شود و معمولاً از جنس مس است.

کندانسور یک مبدل حرارتی است که گرمای گاز فشرده‌شده را به بیرون منتقل می‌کند تا مبرد به مایع تبدیل شود. اگر کولر در حالت گرمایش باشد، کندانسور گرما را به داخل اتاق هدایت می‌کند.

3. اواپراتور

قبلا از وظیفه‌ی اصلی اوپراتور گفتیم. این قطعه معمولا ازمسی یا آلومینیوم ساخته می‌شود و به‌عنوان نوعی مبدل حرارتی عمل می‌کند. به این ترتیب که گرمای محیط داخلی را جذب می‌کند و طی فرایندی این هوا را خنک می‌کند و به محیط بر می‌گرداند. 

در واقع تفاوت اواپراتور و کندانسور در کولر گازی این است که اواپراتور هوای خنک تولید می‌کند و کندانسور، گرما را دفع می‌کند. البته کندانسور در حالت گرمایش، گرمای محیط بیرون را به خود جذب می‌کند.

4. شیر انبساط (Expansion Valve)

شیر انبساط با نام‌های دیگری مثل شیر کنترل یا شیر تنظیم هم شناخته می‌شود. وظیفه‌ی این شیر، کنترل کردن جریان ورود هوا به اواپراتور است. به عبارتی  فشار و دمای گاز مبرد را پیش از ورود به اواپراتور کاهش می‌دهد.

5. فن‌ها (داخلی و خارجی)

فن‌های کولر گازی به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می‌شوند. فن داخلی وظیفه گردش هوای سرد یا گرم در محیط را دارد و فن خارجی به دفع گرمای کندانسور کمک می‌کند.

اجزای الکتریکی کولر گازی

بعد از معرفی اجزای مکانیکی، نوبت به معرفی اجزا و قطعات الکتریکی کولر گازی می‌رسد. اجزای الکتریکی کولر گازی شامل موارد زیر می‌شود.

1. برد الکترونیکی (Main Board)

برد الکترونیکی به عبارتی مرکز کنترل دستگاه است و وظیفه اصلی آن، هماهنگ کردن تمام اجزا و کنترل عملکرد دستگاه  است. هر دستوری را فقط با برد الکترونیکی می‌توان صادر کرد. برای مثال فرمان‌های روشن-خاموش شدن، تنظیم دما، سرعت فن و تغییر وضعیت سرمایش-گرمایش دستگاه را صادر می‌کند.

2. خازن (Capacitor)

خازن کمک می‌کند تا کمپرسور و موتور فن به نرمی راه‌اندازی شوند و به روانی کار کنند. خرابی خازن یکی از دلایل شایع روشن نشدن کولر است و نباید از اهمیت خازن در عملکرد کولر گازی غافل شد.

3. سنسور دما (ترمیستور)

نقش سنسور دما در کولر گازی پررنگ و مهم است.  سنسورها با اندازه‌گیری دمای محیط، اطلاعات را به برد منتقل می‌کنند تا عملکرد سیستم با دمای تنظیم‌شده هماهنگ شود. اگر سنسور دچار خرابی یا مشکل شود، عملکرد کلی سیستم مختل خواهد شد.

4. ترموستات و کنترل‌کننده‌ها

ترموستات و کنترل‌کننده‌ها وظیفه دارند که عملکرد دستگاه بر اساس دمای دلخواه تنظیم کنند و دمای محیط را به دمای دلخواه کاربر برساند.

اجزای جانبی کولر گازی

در آخر سراغ اجزای جانبی کولر گازی می‌رویم و هر کدام را به صورت مجزا معرفی می‌کنیم.

1. شیر چهارطرفه (در مدل‌های دارای گرمایش)

شیر چهرطرفه در مدل‌های سرمایشی و گرمایشی وجود دارد. این قطعه جهت جریان گاز مبرد را برای حالت گرمایش یا سرمایش تغییر می‌دهد.

2. لوله‌های مسی و عایق

این لوله‌های مسی گاز مبرد را بین اجزای داخلی و خارجی کولر منتقل و جابجا می‌کنند.

3. فیلتر هوا

فیلترهای هوا از ورود گردوغبار و آلاینده‌ها به فضای داخلی جلوگیری می‌کنند. توصیه می‌کنیم برای بهبود کیفیت هوای کولر، فیلترها را به صورت منظم بشویید یا تعویض کنید. (هر دو الی چهار هفته یکبار فیلترها را تمیز کنید)

4. دریچه‌های تنظیم هوا

این دریچه‌ها هوای خنک را در جهات مختلف محیط پخش می‌کنند و باعث می‌شوند تا هوای محیط به صورت یکنواخت در فضا توزیع شود.

نقش اجزای کولر گازی در سیکل تبرید

هر یک از قطعاتی که در بالا معرفی کردیم، در هماهنگی با یکدیگر، باعث عملکرد درست دستگاه و خنک شدن محیط می‌شود. نقش هر کدام خیلی خلاصه مشخص می‌کنیم.

• کمپرسور: قلب سیستم و آغازکننده‌ی سیکل تبرید.
  
• کندانسور: انتقال دادن گرما به بیرون.
  
• شیر انبساط: آماده‌سازی گاز مبرد برای جذب گرما.
  
• اواپراتور: جذب گرمای محیط داخلی و تبدیل آن به هوای سرد.
  
• فن‌ها: گردش هوای سرد یا گرم در محیط و سرعت بخشیدن به تبادل هوا.

نکات نگهداری از اجزای کولر گازی

در این قسمت می‌خواهیم چند نکته مهم برای نگهداری از قطعات کولر گازی بگوییم. رعایت این نکته‌های ساده، عمر قطعات دستگاه‌تان را بیشتر می‌کند و کیفیت عملکرد کولر را بالا خواهد برد.

• از یک متخصص بخواهید تا سالانه کولرتان را سرویس کند. بهتر است سرویس سالانه کولر قبل از شروع فصل گرما و روشن کردن کولر باشد.
• فیلترهای هوا را 2 الی 4 هفته یکبار تمیز کنید.
• از محافظ ولتاژ برق استفاده کنید تا نوسانات برق به دستگاه آسیبی نزند.
• دمای کولر را در محدوده استاندارد (بین 18 تا 26درجه) تنظیم کنید.
• اتصالات مسی و عایق‌های کولر را هر چند وقت یکبار بررسی کنید.
• هر چند وقت یکبار کندانسور و اواپراتور را تمیز کنید و اجازه ندهید برای مدت طولانی گردوغبار روی آن‌ها بنشیند.

سخن پایانی

کولر گازی از قطعات مختلفی تشکیل شده که هر کدام وظیفه‌ی خاصی بر عهده دارند. آشنایی با اجزای کولر گازی و نقش هر کدام از آن‌ها به شما کمک می‌کند تا نه‌تنها دستگاه خود را بهتر بشناسید، بلکه در مواقع بروز مشکل برای کولر، تصمیم‌گیری بهتر و دقیق‌تری داشته باشید. این موضوع باعث می‌شود تا عمر و سلامت دستگاه‌تان افزایش پیدا کند و از خرابی آن پیشگیری شود.

سوالات متداول