علت روشن نشدن یخچال و راهکارهای حل آن

روشن‌نشدن یخچال مشکل بزرگی است زیرا یخچال مواد غذایی ما را تازه و سالم نگه می‌دارد. در این شرایط ابتدا باید بفهمیم که چه مشکلی وجود دارد و سپس برای حل آن اقدا کنیم. شاید این کار ساده به نظر برسد ولی همه‌چیز به علت روشن نشدن یخچال بستگی دارد. اگر خوش‌شانس باشید و مشکل جدی نباشد، احتمالا خودتان می‌توانید آن را برطرف کنید ولی در بیشتر موارد باید از فردی متخصص کمک بگیرید. در ادامه دلایل مختلف روشن‌نشدن یخچال و راهکارهای بررسی و تشخیص مشکل را شرح می‌دهیم.

علت روشن نشدن یخچال

معمولا علت روشن نشدن یخچال خرابی و نقص در یکی از قطعات داخلی آن است. در ادامه قطعاتی را که معمولا خرابی آنها موجب روشن‌نشدن یخچال می‌شود بررسی می‌کنیم.

برد کنترل الکتریکی (Electric Control Board)

برد کنترل الکترونیکی را می‌توان مغز یخچال در نظر گرفت زیرا اجزای مهم دستگاه مانند کمپرسور، فن‌ها و سیستم یخ‌زدایی و غیره را کنترل می‌کند. این قطعه در نظارت و تنظیم دمای داخل یخچال نیز نقش مهمی دارد. ازآنجاکه برد کنترل کارهای زیادی انجام می‌دهد، خرابی یا نقص در آن موجب می‌شود که یخچال روشن نشود و حتی اگر هم روشن شود، پس از مدتی متوجه مشکلاتی خواهید شد.

نحوه بررسی برد الکتریکی:

• یخچال را از برق بکشید.
• برد الکتریکی را پیدا کنید. برد الکتریکی معمولا در داخل جعبه‌کنترل دستگاه قرار دارد. اگر نمی‌توانید آن را پیدا کنید، به دفترچه راهنمای دستگاه مراجعه کنید.
• برای بررسی برد الکتریکی به علائم آشکار فرسودگی و کهنگی، گرمای بیش‌ازحد و اتصالات سوخته و موارد دیگر توجه کنید.
• درصورت مشاهده هریک از موارد بالا ممکن است که مجبور شوید برد کنترل الکتریکی را تعویض کنید.

برد کنترل الکتریکی قطعه پیچیده‌ای است. اگر یخچال روشن نمی‌شود و فکر می‌کنید که ممکن است مربوط به برد کنترل الکتریکی باشد، نباید خودتان آن را تعمیر کنید. این بردها قطعات گران‌قیمت و حساسی هستند. می‌توانید با متخصصان یخچال و فریزر کارو تماس بگیرید تا آن را برایتان تعمیر کنند.

کلید کنترل سرما (Cold Control Switch)

کلید کنترل سرما (یا کلید کنترل دما) سوئیچی است که دمای داخل بخش غذای تازه یخچال را تنظیم می‌کند. کنترل سرما دارای حسگری است که دمای هوا را رصد می‌کند و متناسب با آن، با روشن‌کردن مدارهای موتور کمپرسور و فن، دما را تنظیم می‌کند. مثلا اگر هوا خیلی گرم باشد، کنترل سرما جریان برق را به کمپرسور می‌فرستد و کمپرسور تا زمانی که دمای داخل محفظه به سطح ایدئال برگردد به کارکردن ادامه می‌دهد. اگر کمپرسور دائما درحال کار است یا اصلا کار نمی‌کند، ممکن است که کلید کنترل سرما معیوب باشد.

متأسفانه خرابی کلید کنترل سرما معمولا ناشی از وجود مشکل در مدارهاست. برای بررسی این قطعه به مولتی‌متر نیاز دارید. اگر کلید کنترل سرما قابل‌تعمیر نباشد، باید آن را تعویض کنید.

نحوه آزمایش کلید کنترل سرما:

• یخچال را از برق بکشید.
• درب یخچال را باز کنید و کنترل سرما را پیدا کنید. این قطعه معمولا در پشت صفحه کنترل دما (temperature control dial) و داخل کنترل‌پنل محفظه غذای تازه قرار دارد.
• کنترل سرما را با دقت از یخچال خارج کنید.
• مولتی‌متر را روی تنظیمات RX1 تنظیم کرده و پروب‌ها را به ترمینال‌ها وصل کنید. باید عدد بی‌نهایت را نشان دهد در غیر این صورت عدم تداوم (lack of continuity) وجود دارد.
• به‌آرامی دکمه را روی تنظیمات بالاتر بچرخانید. این بار صفحه‌نمایش باید عدد صفر را نمایش دهد که نشان می‌دهد کنترل سرمای یخچال دارای تداوم (continuity) است.
• شکست در هریک از دو آزمایش به این معنی است که کنترل سرما خراب است و باید تعویض شود.

بهتر است صفحه کنترل دما را نیز بررسی کنید، زیرا ممکن است که روی درجه بسیار پایینی تنظیم شده باشد که گاهی موجب می‌شود فکر کنید یخچال کار نمی‌کند.

رله اضافه‌بار یا رله اورلود (Overload Relay)

رله اضافه‌بار، که به آن «محافظ اضافه‌بار» (overload protector) نیز می‌گویند، قطعه ایمنی کوچکی است که در مدار کمپرسور یخچال قرار دارد. این قطعه نیز برای حفظ دمای مطلوب در داخل دستگاه طراحی شده است.

رله اضافه‌بار برق را دریافت کرده و به مدار کمپرسور می‌فرستد تا زمانی که فن‌ها به‌خوبی کار کنند. اگر رله احساس کند که کمپرسور بیش‌ازحد گرم شده است، کمپرسور را به‌طور موقت خاموش می‌کند تا خنک شود. اگر فن‌ها درست کار کنند ولی کمپرسور روشن نشود، ممکن است مشکلی در محافظ اضافه‌بار وجود داشته باشد.

نحوه آزمایش رله اضافه‌بار با مولتی متر:

• یخچال را از برق بکشید.
• دستگاه اضافه‌بار را پیدا کنید (معمولا به قسمت کناری کمپرسور متصل است). رله اضافه‌بار را از یخچال جدا کنید تا بتوانید آن را آزمایش کنید.
• پس از جداکردن خازن آن را تخلیه یا دشارژ کنید. سپس مولتی‌متر را روی محدوده RX1 تنظیم کنید و پروب‌ها را روی ترمینال‌ها قرار دهید. برای یافتن قرائت ایدئال به دفترچه راهنمای دستگاه مراجعه کنید.
• اگر عددی خارج از محدوده توصیه‌شده توسط سازنده را نشان داد، احتمالا رله اضافه‌بار یخچال معیوب است و باید تعویض شود.

اگر یخچال حتی پس از تعویض موفقیت‌آمیز خازن نیز دچار نقص فنی است، باید برای حل مشکل از فردی متخصص کمک بگیرید. فراموش نکنید که همیشه می‌توانید برای تعمیر یخچال و سایر لوازم برقی خود با متخصصان کارو تماس بگیرید.

علت روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق

این قطعی برق نیست که موجب می‌شود یخچال کار نکند، بلکه اتفاقات قبل از آن مانند ولتاژ بالا یا پایین علت روشن نشدن یخچال است. نوسانات ولتاژ معمولا به‌دلیل نقص در شبکه تأمین برق ایجاد می‌شود. یخچال‌ها طوری طراحی شده‌اند که با ولتاژ و فرکانس ثابت و استانداردی کار کنند. وقتی ولتاژ و فرکانس تغییر کند، مشکلاتی رخ می‌دهد که در ادامه توضیح می‌دهیم.

علل روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق:

ولتاژ بالا

درصورت روشن‌نشدن یخچال دراثر ولتاژ بالا تعمیر یخچال ازنظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود زیرا ولتاژ بالا قطعات الکترونیکی، قطعات ولتاژ پایین و موتور را می‌سوزاند. ولتاژ بالا حتی برای مدت‌زمان کوتاه نیز می‌تواند تقریبا به هر قطعه الکتریکی در یخچال آسیب برساند. اگر ولتاژ خیلی بالا باشد می‌تواند از عایق عبور کند و به سایر قطعات نیز آسیب برساند. ولتاژ بالا می‌تواند موجب شود که سیم‌پیچ‌های موتور یخچال اتصالی کنند و از کار بیفتند یا صفحات خازن‌ها نیز دراثر اتصالی از کار بیفتند. مشاهده نقاط سوخته و سیاهِ دوده‌مانند روی بردهای مدار نشان‌دهنده این اتفاق است. وقتی چیزی اتصالی می‌کند بوی سوختگی عجیبی از خود متصاعد می‌کند که باید به آن نیز توجه کرد.

ولتاژ پایین

ولتاژ پایین نیز می‌تواند مشکلات زیادی را عمدتا برای موتور مبرد یخچال ایجاد کند. ولتاژ پایین موجب می‌شود که موتور جریان برق بیشتری بکشد و درنهایت سیم‌پیچ‌ها بسوزند. در این حالت موتور باید تعویض شود. اگر چراغ و صفحه‌نمایش یخچال کار می‌کنند ولی خنک نمی‌شود، ممکن است که فقط به تعویض موتور و بررسی مدار کنترل توسط فردی متخصص در زمینه تبرید نیاز داشته باشید.

نوسان فرکانس برق

وقتی فرکانس برق بالاتر یا پایین‌تر از ۵۰ هرتز شود، موجب تغییر مقاومت همه مدارهای یخچال می‌شود. این می‌تواند نتایج فاجعه‌باری به بار آورد و منجر به افزایش جریانی شود که موجب تولید گرما شده و قطعاتی مانند موتور و قطعات الکترونیکی را می‌سوزاند.

قطع‌شدن فاز (قطع‌شدن تغذیه برق)

اگر ملک شما به برق سه‌فاز وصل باشد، ممکن است که پس از وصل‌شدن برق، یک فاز هنوز قطع باشد. بدیهی است که یخچال به آن فاز وصل است. در این صورت فقط باید صبر کنید تا برق دوباره وصل شود. برای اطلاع از زمان احتمالی وصل‌شدن برق با شرکت برق محل زندگی خود تماس بگیرید.

برای محافظت از لوازم خانگی دربرابر ولتاژهای بالا یا پایین ناشی از قطع برق از منبع تغذیه اضطراری (UPS) یا محافظ نوسان برق استفاده کنید.

علت روشن نشدن یخچال بعد از شستن

خیس‌شدن یخچال می‌تواند موجب ازکارافتادن قطعات الکتریکی آن شود. آب می‌تواند به داخل قطعات الکتریکی نفوذ کند و موجب اتصالی‌کردن، خرابی الکتریکی یا حتی آسیب دائمی شود. قطعاتی که ممکن است آسیب ببینند عبارت‌اند از:

• کمپرسور: ازکارافتادن کمپرسور یا عملکرد ضعیف آن؛
• بُرد مدار: خوردگی و خرابی قطعه؛
• کنترل‌پنل: اختلال در عملکرد، قرائت‌های نادرست، اتصالی‌کردن؛
• موتور: ورود آب به موتور یخچال و ازکارافتادن آن؛
• سیم‌کشی: اتصالی‌کردن دراثر تماس با آب که هم برای یخچال مضر است و هم خطر آتش‌سوزی را ایجاد می‌کند.

در این شرایط باید سریع اقدام کنید تا از آسیب بیشتر به یخچال جلوگیری شود.

• ابتدا یخچال را از برق بکشید تا از برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی جلوگیری شود.
• به‌دنبال نشانه‌های قابل‌مشاهده مشکل مانند وجود آب درون قطعات الکتریکی بگردید.
• سپس با حوله آب باقی‌مانده در داخل یخچال را پاکل کنید و با پنکه یا باد سرد سشوار قطعات الکتریکی مرطوب را خشک کنید.
• پس از اطمینان از خشک‌شدن کامل یخچال و قطعات الکتریکی آن یخچال را به برق متصل کنید.
• اگر یخچال باز هم روشن نشد آن را از برق بکشید و با متخصصان تماس بگیرید.

راهکارهای بررسی و تشخیص مشکل

دلایل مختلفی برای روشن‌نشدن ناگهانی یخچال وجود دارد. اساسا این مشکل زمانی رخ می‌دهد که یک یا چند قطعه از کار افتاده باشد. شایع‌ترین قطعه‌هایی که خرابی آنها موجب روشن‌نشدن یخچال می‌شود کنترل سرما، رله اضافه‌بار و برد الکترونیکی هستند. کنترل سرما و رله اضافه‌بار را باید با مولتی‌متر آزمایش کنید تا مشخص شود که آیا موجب روشن‌نشدن دستگاه شده‌اند یا خیر. ولی درمورد برد الکترونیکی باید بیشتر بر بازرسی بصری تکیه کنید و به‌دنبال نشانه‌های آسیب بگردید. سپس باید قطعه معیوب یخچال را با یک قطعه جدید جایگزین کنید.

قبل از شروع فرآیند عیب‌یابی نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• همیشه یخچال را از منبع تغذیه جدا کنید زیرا ممکن است که به خودتان آسیب برسانید یا ناخواسته موجب آتش‌سوزی شوید.
• به دفترچه راهنمای دستگاه مراجعه کنید. این دفترچه شامل اطلاعاتی درمورد نحوه یافتن، جداکردن و تعویض قطعات یخچال است. به‌علاوه دستورالعمل‌ها معمولا بسته به سازنده، برند و مدل یخچال متفاوت است. ممکن است دفترچه راهنما درمورد اقدامات لازم درصورت روشن‌نشدن یخچال نیز نکات مفیدی داشته باشد.
• قبل از استفاده از مولتی‌متر مطمئن شوید که به‌درستی کالیبره شده است.
• هر زمان که شک داشتید، با یک شرکت تعمیر لوازم خانگی یا تکنسین تماس بگیرید.

پایان‌بندی

یخچالی که روشن نمی‌شود مشکل بزرگی در زندگی روزمره شما ایجاد می‌کند. اگر خوش‌شانس باشید ممکن است که بتوانید یخچال را عیب‌یابی کرده و قطعه خراب را تعویض کنید. ولی این همیشه امکان‌پذیر نیست. تشخیص و رفع برخی از مشکلات بسیار پیچیده یا حتی خطرناک است. در چنین مواردی مراجعه به فردی متخصص بهترین گزینه است. با خدمات کارو به‌راحتی می‌توانید با متخصصان و تعمیرکاران حرفه‌ای ارتباط برقرار کنید و از آنها کمک بگیرید.

سؤالات متداول

منابع: repairaid – primeappliancerepairs – wefixfaults – fridge