یخچال از ضروری‌‌‌ترین لوازم برقی خانه است که زندگی بدون آن غیرقابل‌تصور است. شناخت عمر مفید یخچال فریزر و آشنایی با نکات مهم در استفاده و نگهداری از آن می‌تواند در بلندمدت موجب صرفه‌جویی در زمان، هزینه و انرژی ما شود. ولی چطور بفهمیم که آیا مشکلات یخچال ما جزئی هستند و به‌راحتی برطرف می‌شوند یا نشانه‌ای از پایان عمر مفید آن هستند؟ در ادامه با عمر مفید یخچال فریزر و عوامل مؤثر بر آن و همچنین نکات کاربردی برای افزایش کارایی و عمر یخچال بیشتر آشنا می‌شویم.
عمر مفید یخچال فریزر
عمر متوسط یخچال، بسته به نوع و کیفیت آن، حدود ۱۰ تا ۲۰ سال است. یخچالهای توکار تا ۲۰ سال عمر می‌کنند، درحالی‌که مدلهای استاندارد معمولا ۱۰ تا ۱۸ سال عمر می‌کنند و میانگین طول عمر آنها حدود ۱۴ سال است. طول عمر یخچال سایدبای‌ساید معمولا حدود ۱۰ سال است و مدلهای فریزرپایین می‌توانند تا ۱۳ سال کار کنند. طول عمر یخچالهای کامپکت کوتاه‌‌‌تر از یخچالهای دیگر و بین ۴ تا ۱۲ سال متغیر است و میانگین طول عمرشان نیز ۸ سال است.
البته این ارقام قطعی نیستند و عوامل مختلفی بر عمر مفید یخچال فریزر اثر می‌گذارند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
عوامل مؤثر بر عمر مفید یخچال فریزر
عواملی مانند نوع و پیچیدگی مدل، عوامل محیطی، شیوه‌‌های نگهداری و شرایط منطقه‌ای می‌توانند بر طول عمر یخچال فریزر اثر بگذارند.
نوع و مدل یخچال فریزر
نوع یخچال فریزر (مانند فریزربالا، فریزرپایین یا سایدبای‌ساید) می‌تواند بر طول عمر آن اثر داشته باشد. به‌طورکلی، مدلهای ساده‌‌‌تر مانند فریزربالا به‌دلیل داشتن قطعات کمتری که ممکن است خراب شوند، عمر طولانی‌‌‌تری دارند. درمقابل، مدلهای پیچیده‌تر با ویژگی‌های اضافی مانند یخ‌ساز، آب‌سردکن و نمایشگر دیجیتال، معمولا طول عمر کمتری دارند، زیرا قطعات آنها در طول زمان بیشتر مستعد خرابی هستند.
تکنولوژی
یخچال فریزرهای مدرن و مجهز به فناوری‌های پیشرفته (مانند عدم تشکیل برفک و سنسورهای هوشمند) طول عمر متغیری دارند. این ویژگی‌ها راحتی و کارایی دستگاه را افزایش می‌دهند، ولی به‌دلیل داشتن نقاط شکست (points of failure) بیشتر، درصورت عدم نگهداری مناسب، دوام و عمر دستگاه را کاهش می‌دهند.
شرایط منطقه‌ای
طول عمر یخچال فریزر به شرایط منطقه‌ای مانند آب‌وهوای محلی، کیفیت برق و عادات کاربران نیز بستگی دارد. به‌عنوان مثال، در مناطقی با شبکه برق پایدارتر و آب‌وهوای خنک‌‌‌تر، یخچال فریزرها بیشتر عمر می‌کنند. برعکس، در آب‌وهوای گرم‌تر یا مناطقی با نوسانات مکرر برق، ممکن است که این وسایل به‌دلیل افزایش استرس یا تنش عملیاتی (operational stress) طول عمر کمتری داشته باشند.
از کجا بفهمیم زمان تعویض است؟
درست است که استفاده و نگهداری درست می‌تواند به افزایش طول عمر یخچال فریزر کمک کند، ولی زمانی فرا می‌رسد که بهتر است آن را تعویض کنید. علائمی مانند نوسان دمای داخل یخچال، روشن و خاموش شدن چرخه‌ای مکرر و فرسودگی و کهنگی دستگاه نشان‌دهنده زمان تعویض یخچال فریزر هستند.
سایر علائم نیاز به تعویض یخچال عبارت‌اند از:
۱. سریع فاسدشدن غذا
اگر مواد غذایی قبل از تاریخ انقضای روی بسته‌بندی خود فاسد می‌شوند، احتمالا یخچال نمی‌تواند دمای داخلی را به‌اندازه کافی سرد نگه دارد. این می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. گاهی یخچال قدیمی است و گاهی نیز مشکل خاصی در موتور یا لاستیک دور درب وجود دارد.
۲. ظاهرشدن قطرات آب در قسمت بیرونی یخچال
شاید متوجه شده باشید که درب یخچال «عرق می‌کند». این مشکل معمولا ناشی از از لاستیک درب یخچال و عایق‌بندی آن است. درزگیرهای درب یخچال برای حفظ هوای سرد و عدم ورود هوای گرم بسیار مهم هستند. اگر پارگی یا شکستگی در لاستیک درب وجود داشته باشد، هوای سرد به بیرون نشت می‌کند که منجر به فاسدشدن مواد غذایی، مصرف بیش از حد انرژی و بالارفتن قبض برق می‌شود.
بسته به سن یخچال و میزان آسیب، معمولا می‌توان لاستیک درب را تعویض کرد. می‌توانید لاستیک دور درب یخچال را خودتان عوض کنید یا از تعمیرکار حرفه‌ای برای انجام این کار کمک بگیرید.
۳. ایجاد سرمای زیاد
تولید سرمای زیاد در یخچال یا فریزر می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در دمای داخلی باشد. برای ارزیابی علت آسیب بهتر است که از یک متخصص کمک بگیرید. فراموش نکنید که برای ارتباط با متخصصان و تعمیرکاران حرفه‌ای همیشه می‌توانید از خدمات کارو استفاده کنید.
۴. تولید سروصدای غیرعادی در یخچال
موتور یخچال گاهی درحین کار صدا تولید می‌کند. ولی اگر یخچال شما همیشه صدایی بلند و آزاردهنده‌ای دارد، یعنی موتور بیش از حد کار می‌کند. کارکردن موتور برای تنظیم دمای داخلی یخچال ضروری است، ولی نباید همیشه و با بالاترین سرعت کار کند.
۵. بی‌صدا بودن یخچال
از طرف دیگر، کاملا بی صدا بودن یخچال می‌تواند به این معنی باشد که موتور به‌اندازه کافی کار نمی‌کند. بهتر است که از یک متخصص برای بررسی این مشکل کمک بگیرید.
۶. بیش از حد داغ شدن کویلها
یخچالها انرژی زیادی مصرف می‌کنند و به همین دلیل همیشه مقداری گرما از خود ساطع می‌کنند. ولی اگر کویلها (که در پشت یخچال قرار دارند) همیشه بیش از حد داغ هستند، احتمالا یخچال کارایی لازم را ندارد.
۷. ایجاد ترک در دیواره‌ها
مشاهده ترک در دیواره‌‌های داخلی یا خارجی یخچال نشانه خوبی نیست. دیواره‌‌های یخچال نیز مانند لاستیک دور درب به حفظ هوای سرد در داخل کمک می‌کنند. ترمیم ترک‌های دیواره معمولا بسیار دشوار است، بنابراین برای تعمیر یا تعویض یخچال به مشورت با افراد حرفه‌ای نیاز دارید.
۸. بالابودن عمر یخچال
بیشتر یخچالها برای عمر بین ۱۰ تا ۲۰ سال طراحی شده‌اند. اگر با هریک از مشکلات فهرست‌شده در بالا مواجه هستید و یخچالتان بیش از ۱۰ سال عمر کرده است، احتمالا با تعویض آن در بلندمدت صرفه‌جویی بیشتری خواهید کرد. یا می‌توانید پول خود را صرف تعمیر یخچالی کنید که عمر مفید آن روبه‌پایان است.
تعمیر یا تعویض
تصمیم‌گیری درمورد تعمیر یا تعویض یخچال فریزر به سن دستگاه و هزینه تعمیر آن بستگی دارد. به‌طورکلی، اگر هزینه تعمیر بیش از نصف هزینه خرید یک دستگاه جدید باشد و دستگاه شما بیش از ۱۰ سال عمر کرده باشد (یا مشکلات اساسی داشته باشد)، تعویض‌کردن آن بهتر است.
راهکارهای افزایش طول عمر یخچال
عمر مفید یخچال فریزر به عوامل مختلفی بستگی دارد. با نگهداری مناسب و استفاده آگاهانه می‌توانیم طول عمر یخچال فریزر خود را افزایش دهیم. هرچه طول عمر یخچال ما افزایش یابد، مدت بیشتری می‌توانیم هزینه تعویض و خرید یخچال جدید را به تعویق بیندازیم. برای اینکه دستگاهتان سالیان سال به‌خوبی کار کند، نکات و توصیه‌های زیر را رعایت کنید:
۱. لاستیک دور درب را تمیز کنید
لاستیک شل یا پاره (یا کثیف و جرم‌گرفته) عایق خوبی ایجاد نمی‌کند. عایق‌بندی نامناسب موجب هدررفتن انرژی می‌شود و یخچال را مجبور می‌کند که بیشتر کار کند و طول عمر آن کاهش می‌یابد.
دو بار در سال لاستیک درب یخچال را با آب گرم تمیز کنید تا تمام بقایای مواد غذایی و جرم آن پاک شود. سپس لاستیک را ازنظر پارگی بررسی کنید و درصورت مشاهده، آن را تعویض کنید. برای تست لاستیک درب یخچال می‌توانید درب را روی یک اسکناس ببندید. اگر اسکناس به‌راحتی به اطراف حرکت کرد یا افتاد، یعنی عایق‌بندی درب درست نیست و باید لاستیک را تعویض کنید.
۲. به یخچال فضایی برای نفس‌کشیدن بدهید
یخچالها زمانی بهترین عملکرد را دارند که در اطراف آنها جریان هوا وجود داشته باشد. البته یخچالهای بدون تهویه و یخچالهای با تهویه جلو در این مورد استثناء هستند. اگر یخچال شما جزو این دسته از یخچالها نیست، اجسام بزرگ و سنگین را مستقیما بالای یخچال قرار ندهید و مطمئن شوید که با پیشخوان‌‌ها و کابینت‌‌های مجاور دست‌کم یک اینچ فاصله داشته باشد. گردش هوای مناسب به جلوگیری از خرابی و بهبود عملکرد کلی یخچال کمک می‌کند.
۳. کویلها را تمیز کنید
کویل‌‌های کندانسور، که از مایع یا گاز مبرد پر شده‌اند، تبرید را ممکن می‌کنند. ولی زمانی که گردوغبار و کثیفی کویلها را می‌پوشاند کارایی آنها کاهش می‌یابد. این مصرف برق یخچال را افزایش می‌دهد و درنهایت کمپرسور یخچال فرسوده می‌شود.
برای تمیزکردن کویلها ابتدا یخچال را از برق بکشید. سپس گریل (grille) را از قسمت جلوی پایین یخچال جدا کنید. بررسی کنید که آیا کویلها در آنجا قرار دارند یا خیر. اگر کویلها آنجا هستند، آنها را با برس جاروبرقی خود تمیز کنید. در بیشتر مدل‌ها کویلها در پشت یخچال قرار دارند و برای دسترسی و تمیزکردن آنها باید دستگاه را از دیوار جدا کنید.
۴. یخچال را تراز کنید
یخچالها حساس هستند و باید دقیقا تراز باشند. اگر یخچال شما از این طرف به طرف دیگر حرکت کند، ممکن است که به‌درستی بسته نشود و درنتیجه روی موتور فشار وارد شود و هوای گرم وارد یخچال شود. یک تراز دستی یا بنایی را در بالای یخچال قرار دهید تا ببینید که آیا یخچال صاف و تراز است یا خیر. اگر تراز ندارید، به‌آرامی یخچال را به جلو و عقب هل دهید تا ببینید که آیا می‌توانید تعادل آن را از بین ببرید یا خیر.
سازندگان یخچال می‌دانند که کف آشپزخانه همیشه عالی نیست، بنابراین بیشتر یخچالها پایههای قابل‌تنظیم دارند. اگر متوجه شدید که دستگاه شما کج است، پایههای قابل تنظیم را بچرخانید تا یخچال ثابت و کاملا تراز شود.
پایان‌بندی
با آگاهی از عمر مفید یخچال فریزر خود و علائمی که نشان می‌دهند باید یخچال جدیدی بخرید، می‌توانید از صرف هزینه‌های غیرضروری و بی‌مورد برای تعویض آن جلوگیری کنید. ولی یخچال خود را فقط به این دلیل که عمر زیادی دارد، تعویض نکنید. اگر یخچال به تعمیر اساسی نیاز ندارد یا کارایی آن کاهش قابل‌توجهی پیدا نکرده است، آن را نگه دارید. برای خلاص‌شدن از شر یخچالی که به‌خوبی کار می‌کند دلیلی وجود ندارد، مگر اینکه بخواهید یخچالی کم‌مصرف‌‌‌تر یا سبک‌تر داشته باشید.
اگر یخچال شما مشکلی پیدا کرده است شاید بتوانید با کمک تعمیرکاران ماهر آن را برطرف کنید و دیگر نیازی به خرید یخچال جدید نداشته باشید. کارو جایی است که در آن به‌راحتی می‌توانید با بهترین متخصصان و تعمیرکاران یخچال و فریزر ارتباط برقرار کنید و تعمیر یخچال خود را به آنها بسپارید.
هرچند وقت یک بار باید کویل‌‌های یخچال را تمیز کنم؟
باید هر شش ماه یک بار کویلها را تمیز کنید تا یخچال خوب کار کند و از گرم‌شدن بیش‌ازحد آن جلوگیری شود.
آیا خودم می‌توانم لاستیک درب یخچال را تعویض کنم؟
بله می‌توانید، ولی مطمئن شوید که لاستیک درست نصب شده است تا کارایی یخچال حفظ شود.
چگونه می‌توانم عمر یخچال خود را افزایش دهم؟
کارهایی مانند تمیزکردن منظم، اجتناب از پرکردن بیش از حد یخچال، یخ‌زدایی (درصورت نیاز)، بررسی لاستیک درب یخچال و اطمینان از تهویه مناسب می‌تواند به افزایش عمر یخچال شما کمک کند.
چگونه بفهمم کمپرسور یخچال درحال خراب‌شدن است؟
علائمی مانند ایجاد صداهای بلند، به‌خوبی خنک‌نشدن یخچال یا زیاد داغ‌شدن کمپرسور می‌توانند نشان‌دهنده خرابی کمپرسور باشند.
علائم خرابی یخچال چیست؟
اگر مواد غذایی مانند گذشته در یخچال حفظ نمی‌شوند، برفک زیادی ایجاد می‌شود، در قسمت بیرونی یخچال قطرات آب دیده می‌شود، یا خچال با صدای بلندتر از حد معمول کار می‌کند، ممکن است که یخچال به پایان عمر مفید خود نزدیک شده باشد.
منابع
